Odrzucenie spadku a zrzeczenie się dziedziczenia.

Wydawałoby się, że są to podobne pojęcia, ale nic bardziej mylnego. A więc czym jest każda z tych instytucji i jakie są między nimi różnice?

Odrzucenie spadku – czynność dokonywana przez spadkobierców (czyli osoby dziedziczące), która następuje po śmierci spadkodawcy, jeżeli z różnych powodów nie chcą przyjąć spadku po zmarłym. Spadkobiercy mogą zostać powołani do spadku na podstawie testamentu lub dziedziczyć na mocy ustawy w określonej w niej kolejności.

Ustawa przewiduje konkretny termin do odrzucenia spadku i jest to sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Co to znaczy? Bieg terminu 6 miesięcy zaczyna się z chwilą pozyskania łącznie wiedzy o śmierci spadkodawcy oraz że jest się spadkobiercą z mocy testamentu albo ustawy.

W razie gdy dziedziczysz w dalszej kolejności to Twój termin do odrzucenia spadku nie rozpocznie się dopóki osoba z pierwszeństwem dziedziczenia nie złoży stosownego oświadczenia o odrzuceniu. Zdarza się także, że o śmierci spadkodawcy spadkobiercy dowiadują się po latach. Stąd termin do odrzucenia spadku biegnie właśnie od dnia dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy, a nie z chwilą śmierci spadkodawcy.

Zrzeczenie się dziedziczenia – jest to wyjątek od zakazu zawierania umów o spadek po osobie żyjącej.

Odbywa się ono na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego między jeszcze żyjącym spadkodawcą a spadkobiercą, który chce się zrzec spadku. Dotyczy to tylko i wyłącznie spadkobierców ustawowych, a więc nie dotyczy spadkobierców powołanych w testamencie.

Co ważne zrzeczenie się dziedziczenia może być ograniczone do zrzeczenia się prawa do zachowku w całości lub w części.

Skutek odrzucenia spadku lub zrzeczenia się dziedziczenia jest taki, że Ty jako spadkobierca jesteś traktowany tak, jakbyś nie dożył otwarcia spadku, czyli momentu śmierci spadkodawcy.

Nieco inne są skutki dla Twoich zstępnych (dzieci, wnuki itd.), bowiem w przypadku zrzeczenia się dziedziczenia co do zasady skutki tego zrzeczenia rozciągają się także na Twoich potomnych, chyba że w samej umowie postanowiliście, że dzieci będą dziedziczyć.

W przypadku odrzucenia spadku składasz indywidualne oświadczenie za siebie i osobno oświadczasz w imieniu małoletnich, przy czym w konkretnych przypadkach do odrzucenia spadku w imieniu dziecka będzie wymagane uprzednie zezwolenie sądu opiekuńczego lub sądu spadku, a dorosłe dzieci składają swoje oświadczenia indywidualnie.

PODSTAWA PRAWNA: art. 1015 § 1 oraz art. 1048 i 1049 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2025, poz. 1071)

Stan prawny na dzień publikacji wpisu.

Zamieszczone informacje nie stanowią porady prawnej w indywidualnej sprawie. W celu skorzystania z usługi prawnej zapraszam do kontaktu. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania przedstawionych treści.