Trzeba pamiętać, że pozbawienie rodziców władzy rodzicielskiej nie wyklucza dziedziczenia po tych rodzicach przez dziecko.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 111 reguluje przesłanki pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. I tak, sąd pozbawia tej władzy, gdy:

• władza rodzicielska nie może być wykonywana przez rodzica z powodu trwałej przeszkody (np. umieszczenie w zakładzie karnym, długotrwała, ciężka choroba uniemożliwiająca sprawowanie opieki nad dzieckiem przez rodzica);
• rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej;
• rodzice w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki wobec dziecka.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej sąd może orzec także w stosunku do jednego z rodziców.

Trzeba pamiętać, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nie zrywa więzi biologicznej między rodzicem a dzieckiem, a więc nadal mogą oni wzajemnie po sobie dziedziczyć. Niestety wielokrotnie społeczne przeświadczenie bywa odmienne i osoba dziedzicząca w stosownym terminie nie odrzuca spadku, częstokroć w ten sposób znacznie utrudniając swoją sytuację prawną, bowiem w ten sposób przechodzą na nią np. długi biologicznego rodzica, z którym od lat nie utrzymuje kontaktu.

Od dnia powzięcia wiedzy o śmierci rodzica dziecko może w terminie 6 miesięcy odrzucić spadek przed sądem lub notariuszem. Do zachowania tego terminu wystarcza złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku lub złożenie takiego oświadczenia przed notariuszem.

Jeżeli dziecko nie wiedziało o zgonie rodzica i dowiaduje się o tym, np. z wniosku o stwierdzenie nabycia spadku złożonym przez inny uprawniony podmiot, skuteczne może okazać się powołanie na przepis art. 1015 § 1 k.c., który jasno stanowi, że bieg sześciomiesięcznego terminu rozpoczyna się od dnia dowiedzenia się przez spadkobiercę o tytule swego powołania (np. rodzic zmarł 15 lutego 2024 r., a dziecko dowiedziało się o tym 28 czerwca 2024 r. - wówczas sześciomiesięczny termin na odrzucenie spadku rozpoczyna swój bieg od 28 czerwca 2024 r.). Okoliczność, kiedy spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania (w tym wypadku o śmierci rodzica) podlega udowodnieniu przed sądem, zatem warto zgromadzić dowody wskazujące, kiedy powzięło się o tym wiadomość.

Spadkobranie po rodzicu (rodzicach), którego pozbawiono władzy rodzicielskiej, jest całkowicie wyłączone jedynie w sytuacji przysposobienia dziecka (tzw. adopcji), albowiem przysposobienie rodzi fikcję prawną, wedle której dane dziecko zawsze było dzieckiem osób przysposabiających ("rodziców adopcyjnych") i nigdy nie było dzieckiem swoich rodziców biologicznych.

Wszystkie wyżej poczynione uwagi dotyczą także sytuacji, kiedy to rodzic, którego pozbawiono władzy rodzicielskiej, dziedziczy po swoim dziecku.

PODSTAWA PRAWNA: 

art. 111 § 1, art. 121 § 1-4 oraz art. 123 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy

art. 1015 § 1 i 1¹  ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny

Stan prawny na dzień publikacji wpisu.

Zamieszczone informacje nie stanowią porady prawnej w indywidualnej sprawie. W celu skorzystania z usługi prawnej zapraszam do kontaktu. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania przedstawionych treści.